Program rozwoju wolontariatu w bibliotekach publicznych to program, który jako pierwszy w Warszawie wsparł instytucje o podobnym profilu działalności we wdrażaniu wolontariatu. Założeniem było przygotowanie dla bibliotek dedykowanych działań, dopasowanych do ich specyfiki i stworzenie na ich bazie kompleksowego programu, tzn. takiego, który pozwala na wprowadzenie wolontariatu od podstaw, a w dalszej perspektywie, stopniowe jego rozwijanie. Na bazie doświadczeń programu rozwoju wolontariatu w bibliotekach powstały podobne programy dla innych grup instytucji – domów kultury, ośrodków opiekuńczo-leczniczych czy placówek opiekuńczo-wychowawczych.

Biblioteki działające na terenie Warszawy coraz częściej stanowią przestrzeń, w której zarówno można wypożyczyć książki, jak i wziąć udział w szeregu ciekawych aktywności prowadzonych przez pracowników lub wolontariuszy. Wolontariat biblioteczny jest działaniem za pomocą którego placówki m.in.: rozwijają swoją ofertę kulturalną, otwierają się na potrzeby i pomysły mieszkańców swojej dzielnicy czy też promują swoją działalnością w środowisku lokalnym. Wolontariusze w bibliotekach są wsparciem dla pracowników zarówno podczas okazjonalnych wydarzeń, jak i w codziennych działaniach. Ochotnicy wykonują szereg różnorodnych działań np.: prowadzą dodatkowe zajęcia, organizują konkursy, realizują swoje autorskie projekty.

Wolontariat służy nie tylko samej bibliotece, jest też szansą dla wolontariuszy na zdobycie cennego doświadczenia i rozwinięcie swoich zainteresowań. Organizacja wolontariatu to również sposób na współtworzenie przez mieszkańców dzielnicy oferty biblioteki, a poprzez to wzmocnienie jej jako miejsca otwartego i rozpoznawalnego na kulturalnej mapie Warszawy.

Program realizowany jest od 2017 roku. Od tego czasu w programie wzięło udział ponad 60 filii bibliotecznych z terenu całej Warszawy. Warszawskie biblioteki i ich filie wspiera łącznie już blisko 600 wolontariuszy. Pozwala to bibliotekom realizować dodatkowe projekty edukacyjne i społeczne, mające na celu m.in. promocję czytelnictwa.

Cele programu:

  • zaprezentowanie potencjału wolontariatu w bibliotekach,
  • przekazanie wiedzy na temat organizowania wolontariatu w oparciu o indywidualne dla każdej instytucji możliwości i indywidualny sposób jej funkcjonowania,
  • przygotowanie we współpracy ze wszystkimi pracownikami instytucji programu wolontariatu w każdej z bibliotek,
  • wdrożenie w bibliotekach wolontariatu przy stałym wsparciu i monitoringu trenerów,
  • wzmocnienie współpracy między koordynatorami wolontariatu w bibliotekach, wspieranie wymiany dobrych praktyk,
  • tworzenie wspólnoty wolontariuszy i koordynatorów wolontariatu w bibliotekach.

Kompleksowy program obejmuje 2-letni cykl szkoleniowy. Filie, które przystąpiły do programu w 2017, 2018 i 2019 roku, zakończyły już etap szkoleniowy. Nadal mogą jednak skorzystać jako ambasadorzy programu z form wspierających dalszy rozwój wolontariatu oraz sieciowanie instytucji. 2-letni program jest natomiast otwarty dla nowych filii bibliotecznych i jego kontynuacja jest przewidziana na kolejne lata.

Etapy programu i formy wsparcia:

  • program szkoleniowy dla grupy podstawowej, będącej w pierwszym roku programu; na program składają się szkolenia grupowe, wizyty studyjne w instytucjach z rozwiniętym programem wolontariatu, spotkania polegające na indywidualnym wsparciu koordynatora wolontariatu oraz grant finansowy na rozwój wolontariatu w placówce,
  • program szkoleniowy dla grupy zaawansowanej, będącej w drugim roku programu; na program składają się analogicznie do roku poprzedniego szkolenia grupowe, wizyty studyjne w instytucjach z rozwiniętym programem wolontariatu, spotkania polegające na indywidualnym wsparciu koordynatora wolontariatu oraz grant finansowy na rozwój wolontariatu w placówce
  • działania wspierające, dedykowane ambasadorom programu i pracownikom bibliotek zainteresowanym wolontariatem, niezależnie od ich uczestnictwa w programie; działania te obejmują możliwość skorzystania z dofinansowania na rozwój partnerstw instytucji wzmacniających wolontariat, sprawowanie mentoringu nad placówkami mniej doświadczonymi w rozwijaniu wolontariatu lub możliwość skorzystania z opieki mentora oraz cykliczne fora koordynatorów wolontariatu w bibliotekach.

Co roku działania skierowane dla nowych i doświadczonych koordynatorów wolontariatu z filii bibliotek publicznych m.st. Warszawy obejmują:

  • program szkoleniowy i dofinansowanie
  • fora koordynatorów wolontariatu w bibliotekach, mające na celu wymianę doświadczeń i sieciowanie koordynatorów wolontariatu; w spotkaniach mogą wziąć udział wszyscy bibliotekarze i bibliotekarki zainteresowani tematem wolontariatu (zarówno osoby, które ukończyły już program szkoleniowy jaki i pracownicy bibliotek nie biorący udziału w programie),
  • sieć mentorów wolontariatu bibliotecznego, w których mentorami są uczestnicy, którzy ukończyli 2-letni program rozwoju wolontariatu w bibliotekach; zadaniem mentora jest wsparcie pracowników innych placówek w organizacji wolontariatu

Program realizowany jest przez Urząd m.st. Warszawy w ramach projektu „Ochotnicy warszawscy”.


Uczestnicy i prowadzący program na wspólnym podsumowaniu edycji 2019 r.


Dowiedz się więcej o specyfice wolontariatu w bibliotekach w naszych tekstach:

Sprawdź jak wyglądał przebieg programu:


W ramach projektu "Ochotnicy warszawscy" prowadzimy również programy wsparcia rozwoju wolontariatu w domach kulturydomach pomocy społecznej oraz placówkach edukacji pozaszkolnej.


 Chcesz wiedzieć więcej o wolontariacie w Warszawie? Polub już dziś profil "Ochotnicy warszawscy"!

Zobacz także pełną ofertę wsparcia dla organizatorów wolontariatu.


Realizatorem Programu rozwoju wolontariatu w bibliotekach m.st. Warszawy jest Fundacja Civis Polonus.