Myślą przewodnią „Programu rozwoju wolontariatu w bibliotekach publicznych m.st. Warszawy” jest włączenie wolontariuszy/szek w realizację misji bibliotek i umożliwienie im współtworzenia ich programu dopasowanego do potrzeb społeczności. To nie tylko sposób na zaktywizowanie mieszkańców, ale także sprawdzone narzędzie do promocji czytelnictwa.
Nowoczesna biblioteka powinna tworzyć wraz z wolontariusz(k)ami ofertę placówki, która wykracza poza zwykłe gromadzenie i wypożyczanie książek. Poprzez szkolenia dla bibliotek, „Programu rozwoju wolontariatu w bibliotekach publicznych m.st. Warszawy” dąży do tego, by stawały się one miejscami odpoczynku, relaksu, spotkań i inspiracji. W te wszystkie obszary można bez problemu wpleść inicjatywy rozwijające miłość do literatury.
Jakie konkretnie działania mogą podejmować wolontariusze i wolontariuszki, by wspierać promocję czytelnictwa? Przede wszystkim, mogą oni oswajać z książkami najmłodszych organizując zajęcia animacyjne angażujące wszystkie zmysły (plastyczne, teatralne itp.) i skupione wokół tematów poruszanych w literaturze. Przykładami takich działań mogą być np. warsztaty tworzenia zakładek do książek, oprawy starych egzemplarzy czy tzw. book foldingu czyli tworzenia wymyślnych kompozycji z kartek książek, a także np. budowanie z materiałów z recyklingu kompozycji przestrzennych – np. scen z książek, domu bohatera literackiego itp.
Także najprostsza, wydawać by się mogło, czynność jak czytanie przez wolontariuszy książek na głos, sprawdza się jako promocja czytelnictwa wśród najmłodszych. Dodatkowo, działa to uspokajająco i pobudza wyobraźnię.
Nastolatków warto zaangażować w aktywności promocyjne – np. pisanie recenzji książek i tworzenie „polecajek” w formie tekstu, nagrań lub filmików. Nic nie zachęci lepiej młodzieży do czytania niż rekomendacje ze strony rówieśników.
Wśród młodszych czytelników sprawdzają się także wydarzenia organizowane poza murami bibliotek: wszelkiego rodzaju gry miejskie, podchody, flashmoby itp., których scenariusze stworzone są wokół danej książki, motywu literackiego lub biografii pisarza/pisarki. Świetną okazją do organizacji takich inicjatyw jest Noc Bibliotek. W jej organizację można zaangażować wolontariuszy w różnym wieku, co dodatkowo pozytywnie wpłynie na integrację międzypokoleniową.
Wartościową grupą wolontariuszy mogą być także eksperci w różnych dziedzinach wykraczających poza obszar literatury (psycholodzy, historycy, prawnicy, lekarze, filmowcy itp.), którzy poprowadzą ciekawą dyskusję lub wykład na wybrany temat. Tego typu spotkania tematyczne cieszą się zazwyczaj dużym zainteresowaniem wśród dorosłych czytelników, których przy okazji można będzie zachęcić do skorzystania ze specjalistycznych pozycji znajdujących się w bibliotece.
Dorośli odbiorcy mogą również skorzystać z dyskusyjnych klubów książki organizowanych przez wolontariuszy. Dobrym pomysłem jest też zapraszanie gości z innych zaprzyjaźnionych instytucji kultury, co wpływa przy okazji na sieciowanie się między placówkami i pokazanie biblioteki jako atrakcyjnego miejsca nieustępującego ofertą innym instytucjom.
Wolontariuszy można również angażować w przygotowanie specjalnych pakietów czytelniczych – np. związanych z cyklicznym świętem lub dopasowanych do wieku odbiorcy (książki dla taty, dla mamy, dla dziecka itp.).
Jak widać, wolontariusze/szki mogą włączać się w działania bibliotek promujące czytelnictwo na wielu różnych płaszczyznach. Dzięki ich zaangażowaniu i wkładzie merytorycznym instytucje te mogą wzbogacić swój program i ulepszyć sposób działania. Nie do przeceniania jest także rola wolontariuszy i wolontariuszek w tworzeniu aktywnej społeczności mieszkańców, która będzie stale wracać do biblioteki.
Tekst: Fundacja Civis Polonus
Zdjęcie: Michał Szostak
Bezpośrednim realizatorem działania w ramach projektu „Ochotnicy warszawscy” jest Fundacja Civis Polonus.