CREWS

Miasto Stołeczne Warszawa dołączyło do międzynarodowego projektu „CREWS – Zwiększanie zdolności ograniczania ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi poprzez wzmacnianie współpracy publiczno-społecznej” (tytuł oryginalny: "CREWS – Enhancing capacities in disaster risk reduction by facilitating public-civil cooperation"), który realizowany jest dzięki dofinansowaniu z Unii Europejskiej w ramach programu Interreg Region Morza Bałtyckiego 2021–2028. Celem projektu jest wzmacnianie lokalnej odporności na klęski żywiołowe poprzez budowanie silnych partnerstw między instytucjami publicznymi a społecznościami lokalnymi.

Dlaczego projekt CREWS? Cel i wyzwania, które przed nami stoją  

Projekt CREWS skupia się na wzmacnianiu odporności społeczności lokalnych wobec klęsk żywiołowych i innych sytuacji kryzysowych, z którymi miasta i regiony coraz częściej muszą się mierzyć. Skuteczne reagowanie na zagrożenia nie może opierać się wyłącznie na działaniach instytucji publicznych. Kluczowe jest aktywne włączenie mieszkańców i mieszkanek. To właśnie lokalne społeczności, dysponując wiedzą o swoich potrzebach i możliwościach, często są pierwsze na miejscu zdarzenia i odgrywają istotną rolę podczas kryzysów. W ramach projektu podejmowane będą działania mające na celu stworzenie systemowych rozwiązań (modeli działania), które ułatwią szybkie, skoordynowane i dobrze zaplanowane reagowanie. Istotnym elementem CREWS jest budowanie trwałych relacji między samorządami, instytucjami publicznymi, organizacjami pozarządowymi oraz mieszkankami i mieszkańcami.

Doświadczenie Warszawy w organizacji wolontariatu w obliczu sytuacji kryzysowych

Miasto Stołeczne Warszawa wnosi do projektu CREWS szerokie doświadczenie zdobyte podczas organizacji wolontariatu masowego podczas pandemii COVID-19 czy pomocy uchodźcom z Ukrainy. Wydarzenia te uwidoczniły potencjał wolontariuszek i wolontariuszy i jego ogromną rolę w reagowaniu na sytuacje kryzysowe. W obliczu wyzwań zaangażowanie mieszkanek i mieszkańców Warszawy było nieocenionym wsparciem.

W odpowiedzi na pandemię w 2020 roku miasto powołało System Wsparcia „Warszawa Wspiera”, który skoordynował działania 18 Dzielnicowych Zespołów oraz ponad tysiąca wolontariuszek i wolontariuszy. Dzięki sprawnej współpracy urzędów, organizacji pozarządowych oraz wolontariuszek i wolontariuszy możliwe było skuteczne wspieranie osób potrzebujących, a także sprawne zarządzanie na poziomie dzielnic. W 2021 roku potencjał wolontariuszek i wolontariuszy został ponownie wykorzystany przy organizacji Punktów Szczepień Powszechnych, gdzie niemal 300 osób wspierało obsługę mieszkańców, zapewniając sprawny przebieg szczepień. W obliczu rosyjskiej agresji na Ukrainę w 2022 roku, Warszawa uruchomiła miejski wolontariat, który w krótkim czasie przyciągnął zgłoszenia od blisko 13 tysięcy osób chętnych do pomocy. Ostatecznie w działaniach wzięło udział około 5 tysięcy wolontariuszek i wolontariuszy, angażujących się m.in. w pomoc językową, organizację transportu i dystrybucję darów.

Co się wydarzy? Etapy i działania w ramach projektu 

W ramach projektu CREWS w najbliższych trzech latach realizowane będą działania, których celem jest stworzenie i przetestowanie nowego modelu współpracy w sytuacjach kryzysowych – opartego na ścisłej współpracy instytucji publicznych ze społecznościami lokalnymi.

• W 2025 roku partnerzy projektu opracują podstawowe elementy przyszłego systemu: model współpracy instytucjonalno-społecznej, narzędzie cyfrowe wspierające zarządzanie ryzykiem oraz program szkoleniowy, który pomoże wdrożyć te rozwiązania w praktyce.
• Rok później zaplanowane zostały pilotaże – testowane będą m.in. scenariusze reagowania na sytuacje kryzysowe (takie jak ekstremalne zjawiska pogodowe czy zagrożenia militarne), a także działanie narzędzia cyfrowego i programu treningowego. Efekty tych testów posłużą do udoskonalenia opracowanych narzędzi.
• W 2027 roku przyjdzie czas na wdrożenia – zarówno na poziomie lokalnym, jak i krajowym oraz regionalnym. Rozpocznie się realizacja szkoleń (w tym szkoleń dla trenerów) oraz działania upowszechniające wypracowane rozwiązania w całym regionie Morza Bałtyckiego.

Rola Miasta Stołecznego Warszawy w projekcie CREWS 

Miasto Stołeczne Warszawa będzie aktywnie uczestniczyć w każdym etapie projektu CREWS. Już w pierwszym roku zaplanowana jest wizyta studyjna w Warszawie, podczas której partnerzy będą mieli okazję wymienić się praktykami i doświadczeniami z ostatnich kryzysów. W drugim roku stolica będzie gospodarzem jednego z pilotażowych testów opracowanego modelu współpracy. Na końcowym etapie projektu przedstawiciele miasta wezmą aktywny udział w przygotowywaniu dokumentów i materiałów, które będą szeroko udostępniane lokalnym organizacjom pozarządowym, a także wdrażane wewnątrz urzędu i jednostek podległych. Promocja wypracowanych w projekcie rozwiązań będzie jednym z priorytetów miasta.

Międzynarodowa współpraca – kto bierze udział? 

Projekt CREWS to wspólna inicjatywa miast, instytucji publicznych, organizacji ratowniczych i uczelni z regionu Morza Bałtyckiego. Liderem projektu jest Wolne i Hanzeatyckie Miasto Hamburg - Urząd Dzielnicy Altona, który koordynuje współpracę partnerów. CREWS realizowany jest od marca 2025 do lutego 2028 i finansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Interreg Region Morza Bałtyckiego. Projekt wspiera także cele Strategii Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego, zwłaszcza w obszarze „Secure” – związanym z budowaniem kultury wspólnego bezpieczeństwa i gotowości do reagowania na zagrożenia.

Partnerzy projektu:

• Wolne i Hanzeatyckie Miasto Hamburg, Urząd Dzielnicy Altona (lider projektu)

• Miasto Stołeczne Warszawa

• Sekretariat Rady Państw Morza Bałtyckiego (Council of the Baltic Sea States Secretariat)

• Duńska Liga Ochrony Ludności (Danish Civil Protection League)

• Estońska Służba Ratownictwa (Estonian Rescue Board)

• Departament Straży Pożarnej i Ratownictwa przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Litwy (Fire and Rescue Department under the Ministry of Interior of the Republic of Lithuania)

• Straż Pożarna i Ratownictwo Hamburga (Hamburg Fire and Rescue Service – HFRS)

• Instytucja Gminy Jełgawa „Jelgava Digital Centre” (Jelgava Municipality Institution “Jelgava Digital Centre”)

• Uniwersytet Kłajpedzki (Klaipeda University)

• Litewski Czerwony Krzyż (Lithuanian Red Cross Society)

• Łotewska Państwowa Straż Pożarna i Ratownictwa (State Fire and Rescue Service of Latvia)

• Fińskie Narodowe Stowarzyszenie Ratownicze (The Finnish National Rescue Association)

• Uniwersytet Wschodniej Finlandii (University of Eastern Finland)

Spodziewane efekty i korzyści 

Realizacja projektu CREWS przyniesie wiele korzyści, zarówno na poziomie lokalnym, jak i międzynarodowym. Projekt umożliwi lepszą koordynację działań pomiędzy samorządami, służbami ratowniczymi oraz organizacjami pozarządowymi, a także wprowadzi nowoczesne narzędzia cyfrowe wspierające zarządzanie ryzykiem. Dzięki temu reagowanie na zagrożenia stanie się szybsze i bardziej kompleksowe.

Dla Warszawy realizacja projektu przyniesie konkretne i trwałe rezultaty. Przede wszystkim zostanie opracowany model współpracy, czyli szczegółowe wytyczne dotyczące koordynacji działań w zarządzaniu kryzysowym, z aktywnym udziałem mieszkanek i mieszkańców, w tym wolontariuszek i wolontariuszy. Do modelu dołączone zostaną narzędzia, techniki, szablony oraz praktyczne wskazówki, które ułatwią współpracę między instytucjami publicznymi a organizacjami pozarządowymi. Ponadto zostaną przygotowane przykłady zastosowania tego modelu, oparte na doświadczeniach z pilotażowych testów. Kolejnym ważnym efektem będzie narzędzie cyfrowe, które ułatwi codzienną współpracę i komunikację między wszystkimi uczestnikami procesu zarządzania kryzysowego. Trzecim kluczowym rezultatem będzie program szkoleniowy, który pomoże wdrożyć wypracowany model współpracy. Program ten przygotuje zarówno pracowników samorządu, służby, jak i przedstawicieli organizacji pozarządowych do efektywnego działania w sytuacjach kryzysowych.

Dla Warszawy oznacza to uporządkowanie współpracy między administracją, służbami ratowniczymi a organizacjami pozarządowymi. Do tej pory ta współpraca była prowadzona głównie doraźnie w sytuacjach kryzysowych. Dzięki projektowi CREWS zostaną wprowadzone stałe i sprawdzone mechanizmy, które zwiększą bezpieczeństwo mieszkanek i mieszkańców oraz sprawią, że zarządzanie kryzysowe będzie bardziej efektywne.