Badania wskazują na szereg korzyści związanych z zaangażowaniem w wolontariat. Ma ono pozytywny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne, polepsza samopoczucie i funkcjonowanie społeczne, zwiększa ogólną jakość życia.
Pozytywny wpływ wolontariatu na życie dorosłych wolontariuszy jest dość dobrze zbadany, jednak wciąż brakuje badań skoncentrowanych na wpływie wolontariatu na dzieci i młodzież. Dostępne opracowania wskazują jednak, że pozytywne skutki wolontariatu są widoczne również w tych grupach wiekowych.
Zdrowie fizyczne, psychiczne i emocjonalne
Wolontariat ma korzystny wpływ na zdrowie fizyczne, psychiczne i emocjonalne dzieci i młodzieży. Badanie przekrojowe (Lanza, K., Hunt, E. T., i in., 2023) miało na celu ustalenie, czy podejmowanie wolontariatu jest związane z lepszym zdrowiem wśród dzieci i młodzieży w Stanach Zjednoczonych. Badacze zebrali ponad ponad 50 000 odpowiedzi w postaci danych ankietowych od rodziców, w tym ok. 20 tysięcy dotyczyło dzieci w wieku od 6 do 11 lat, a 30 tysięcy - młodzieży od 12 do 17 lat. Podejmowanie wolontariatu było pozytywnie skorelowane z lepszym zdrowiem fizycznym i mniejszą szansą na problemy behawioralne w obu grupach wiekowych. Zaangażowanie w wolontariat było też skorelowane z mniejszym poczuciem niepokoju wśród młodzieży.
Zdjęcie ilustracyjne użyczone przez Fundację Civis Polonus (źródło: Freepik)
Rozwój kompetencji społecznych i postaw obywatelskich
Pozytywny wpływ wolontariatu nie dotyczy wyłącznie samych wolontariuszy. Dobrze obrazuje to raport "Zagraniczni wolontariusze w polskich szkołach i przedszkolach" (Jeżowski M., 2020), opracowanie dotyczące wolontariatu zagranicznego w ramach programu Erasmus+, w którym uczestnicy programu podejmowali wolontariat w polskich szkołach, przedszkolach, bibliotekach, domach kultury i innych instytucjach. Autor raportu wskazuje, że poprzez kontakt z obcokrajowcami uczniowie polskich szkół i przedszkoli rozwijali kompetencje językowe, a także uczyli się otwartości i empatii. Wolontariusze pomagali również uczniom z niepełnosprawnościami w codziennych czynnościach, wspierając ich samodzielność.
Zdjęcie ilustracyjne użyczone przez Fundację Civis Polonus (źródło: Freepik)
Rozwój osobisty i perspektywy zawodowe
Wolontariusze z raportu wskazują, że udział w wolontariacie wpłynął pozytywnie na ich edukację i karierę zawodową, dał szansę, by sprawdzić się w pracy z dziećmi i rozwinął ich kompetencje komunikacyjne. Beata Nosek w swoim tekście (2021) zaznacza, że młodzież angażuje się w wolontariat nie tylko z potrzeby pomagania, ale też dla podniesienia swoich kompetencji i nauczenia się czegoś nowego, a poprzez udział w wolontariacie uczy się współpracy i odpowiedzialności. Wpływ wolontariatu na perspektywy zawodowe wolontariuszy dobrze obrazuje badanie ankietowe przeprowadzone wśród wolontariuszy z województwa dolnośląskiego, opisane w publikacji "Za darmo nie robię – wolontariat drogą do sukcesu" (A. Dolińska, M. Grabowska, N. Nahajowska, 2016). W raporcie czytamy, że ok. 30% wolontariuszy wskazuje, że wolontariat wpłynął na wybór ich ścieżki edukacyjno-zawodowej, ponad 80% umieszcza doświadczenie wolontariackie w CV, 72,5% uważa się za lepszych kandydatów do pracy dzięki doświadczeniu zdobytemu podczas wolontariatu, a 90% podkreśla przydatność zdobytych kompetencji na rynku pracy.
Zdjęcie ilustracyjne użyczone przez Fundację Civis Polonus (źródło: Freepik)
Podsumowanie
Chociaż wpływ wolontariatu na dzieci i młodzież nie jest zbadany tak dobrze, jak w przypadku osób dorosłych, dostępne opracowania wskazują na korzystny wpływ wolontariatu na zdrowie fizyczne i psychiczne, rozwój osobisty i kompetencji społecznych, a także zwiększenie perspektyw zawodowych młodych ludzi. Wolontariat ma pozytywny wpływ nie tylko na samych wolontariuszy, ale również na środowisko lokalne, w tym również dzieci i młodzież, gdy odbiorcą wolontariatu są np. przedszkola i szkoły.
Bibliografia
- A. Dolińska, M. Grabowska, N. Nahajowska (2016). Za darmo nie robię– wolontariat drogą do sukcesu, Wydawnictwo i Drukarnia Triada Sp. z o. o.
- M. Jeżowski, Zagraniczni wolontariusze w polskich szkołach i przedszkolach. Raport z badania wpływu długoterminowych projektów Wolontariatu Erasmus+ na placówki edukacyjne w Polsce, Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Warszawa 2020.
- Nichol, B., Wilson, R., Rodrigues, A., & Haighton, C. (2023). Exploring the Effects of Volunteering on the Social, Mental, and Physical Health and Well-being of Volunteers: An Umbrella Review. Voluntas : international journal of voluntary and nonprofit organizations, 1–32. Advance online publication.
- Nosek, B. (2021). Wolontariat młodzieżowy – szansą i wyzwaniem dla organizacji pozarządowej. W: G. Całek, E. Sielicka (red.), Dziecko w organizacji pozarządowej (s. 131–143). Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego.
- Lanza, K., Hunt, E. T., Mantey, D. S., Omega-Njemnobi, O., Cristol, B., & Kelder, S. H. (2023). Volunteering, Health, and Well-being of Children and Adolescents in the United States. JAMA network open, 6(5).
Tekst: Fundacja Civis Polonus
Artykuł finansowany jest przez m.st. Warszawa w ramach projektu „Ochotnicy warszawscy”.
Bezpośrednim realizatorem jest Fundacja Civis Polonus.