Wolontariuszem może zostać każdy, bez względu na swój wiek czy doświadczenie. Jedną z grup wiekowych, którą możemy wyróżnić w kontekście organizacji wolontariatu, są osoby, które nie ukończyły 18 roku życia. Wyróżniamy tę grupę przede wszystkim ze względu na aspekty prawne organizowania wolontariatu dla osób niepełnoletnich.
Współpraca z młodzieżą jest bardzo wdzięcznym zadaniem, które może wnieść do naszej organizacji czy instytucji wiele energii i nowych pomysłów.
Aby współpraca była owocna, warto się do niej odpowiednio przygotować. Zachęcamy do wygospodarowania czasu i zapoznania się z materiałami dotyczącymi współpracy z osobami niepełnoletnimi w ramach wolontariatu.
Aspekty prawne współpracy z osobami poniżej 18 roku życia - jak przygotować porozumienie wolontariackie
Z uwagi na przepisy dotyczące zdolności do czynności prawnych, niepełnoletnich wolontariuszy możemy podzielić na dwie grupy wiekowe:
- młodzież poniżej 13 roku życia – są to przede wszystkim wolontariusze w szkolnych kołach wolontariatu.
- młodzież od 13 do 18 roku życia – w tym przedziale wiekowym, młodzież poza zaangażowaniem w szkolnych koła wolontariatu, zaczyna współpracę z różnymi organizatorami wolontariatu jak np. organizacje pozarządowe, instytucje kultury itp.
Zawierając porozumienie wolontariackie z osobami niepełnoletnimi powinniśmy pamiętać że:
- Wolontariusze poniżej 13 roku życia: zgodnie z przepisami Kodeksu Cywilnego osoba, która nie ukończyła 13 roku życia nie posiada zdolności do czynności prawnych. Stroną porozumienia wolontariackiego jest więc jego opiekun ustawowy.
- Wolontariusze od 13 do 18 roku życia: zgodnie z przepisami Kodeksu Cywilnego osoba, która ukończyła 13 lat, ale nie osiągnęła pełnoletniości ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Integralnym elementem porozumienia jest oświadczenie opiekuna ustawowego, który wyraża zgodę na jego zawarcie. Bez zgody opiekuna porozumienie nie jest prawomocne.
Szkolne koło wolontariatu to nie tylko działania na terenie szkoły i na rzecz szkoły - porozumienie z podmiotem zewnętrznym
W ramach wolontariatu na rzecz środowiska lokalnego, szkoła może nawiązać porozumienie z różnymi instytucjami, w których będą działać wolontariusze np. Ośrodek pomocy społecznej, dom spokojnej starości, dom dziecka. W takim wypadku uczniowie, mimo iż organizują wydarzenia dla innych instytucji i robią to na ich terenie, nadal pozostają wolontariuszami szkolnego koła. Na podstawie porozumienia jakie zawarła szkoła z określoną organizacją/instytucją, w dalszym ciągu to dyrektor podpisuje porozumienia z wolontariuszami, określając miejsce działania np. ośrodek pomocy społecznej.
Jak współpracować z młodzieżą?
- Wyznacz w swojej organizacji jednego koordynatora do współpracy z wolontariuszami - młodzież potrzebuje lidera
Młodzi wolontariusze potrzebują osoby, która stanie się ich liderem/mentorem, przygotuje ich do działań i będzie wspierać w trakcie projektu. Taka osoba powinna charakteryzować się otwartością, łatwością nawiązywania kontaktów oraz cierpliwością. Ważne jest, aby wolontariusze wiedzieli do kogo konkretnie mają się zwracać w sprawach związanych z wolontariatem. - Młodzież chętniej angażuje się w wolontariat grupowy niż indywidualny
Naturalne jest to, że młode osoby chętniej angażują się w różnego rodzaju działania, jeżeli mogą je wykonywać wraz ze swoimi przyjaciółmi, więc i na wolontariat chętniej zapisują się parami/grupą niż pojedynczo. Współpraca w zaufanym środowisku przyjaciół pozwali wolontariuszom poczuć się pewniej, nabrać wiary w swoje pomysły, doda energii do działania. Przypomnienie w ogłoszeniu promującym wolontariat o możliwości zapisania się z przyjaciółmi może zwiększyć frekwencję w projekcie i bez wątpienia spotka się z pozytywnym odbiorem wśród młodzieży. - Jak dotrzeć z ofertą wolontariatu do młodzieży
Z informacjami dla młodzieży możemy dotrzeć przede wszystkim przez szkoły, dlatego warto nawiązać współpracę z nauczycielami lub bezpośrednio z koordynatorami szkolnych kół wolontariatu. Wolontariat w szkole, to nie tylko organizowanie zbiórek pieniędzy czy pokarmu dla zwierząt, a szkolni wolontariusze chętnie zaangażują się w aktywne działania nie tylko na trenie szkoły. Nawiązując współpracę ze szkolnym kołem wolontariatu możemy zaangażować od razu całe koło wolontariatu lub poprosić przedstawiciela szkoły jedynie o przekazanie uczniom informacji na temat wolontariatu, na który można zgłaszać się bez pośrednictwa szkoły (taką formę proponujemy jednak rozpocząć od klas licealnych).
Większość młodych ludzi korzysta również z portali społecznościowych, przede wszystkim z Facebooka, warto tam wypromować swoją ofertę. Przypominamy również o możliwości promowania oferty na dedykowanych temu portalach jak np. Ochotnicy warszawscy. - W jakie działania angażuje się młodzież
W tym przypadku trudno o jednoznaczną odpowiedź, w końcu każdego, bez względu na wiek, mogą interesować rożne tematy. Warto jednak (bez względu na temat wydarzenia) pokazać młodzieży efekty ich pracy. Może to zachęcić młodych wolontariuszy do włączenia się w następne projekty. Młodzi ludzie chętnie angażują się w duże wydarzenia jak np. imprezy sportowe, organizacje dużych wydarzeń kulturalnych itp. W miarę możliwości projektu, pozostawmy wolontariuszom miejsce na ich własną inicjatywę. Młode osoby charakteryzują się kreatywnością i dużą energią do działania (tym bardziej, gdy mogą realizować swoje autorskie pomysły). Postaraj się stworzyć przestrzeń, w której poczują się na tyle pewnie, by mogli realizować własne inicjatywy. - Zakończenie współpracy
Zakończenie współpracy z wolontariuszami to ważny element każdego działania. Poproś o ich zdanie na temat działania, jak je oceniają. Ta wiedza może okazać się dużym wsparciem w przygotowaniu następnych projektów. Pokaż wolontariuszom, że ich zaangażowanie i efekt końcowy działania ma duże znaczenie. Zorganizuj spotkanie, na którym podziękujesz za ich działania, możesz wręczyć również dyplomy/certyfikaty/pamiątkę z projektu.
W artykule wykorzystano zdjęcia wykonane podczas akcji wolontariackich, organizowanych przez Urząd m.st. Warszawy w latach 2016-2017. Wszelkie prawa zastrzeżone.