Kalendarzowe lato przypada już na koniec roku szkolnego, a potem zostają nam raptem trzy tygodnie września, żeby w tej porze roku działać wolontariacko. Wydaje się, że to niedużo, ale pamiętajmy że kalendarz to jedno, a pogoda i warunki na zewnątrz to drugie. Bywa, że letnia aura zaczyna się już w połowie maja (możesz o tym przeczytać w wiosennym artykule o wolontariacie), a wrzesień bardziej przypomina połowę sierpnia niż prawdziwą jesień. Dlatego też proponowane na lato działania są dość uniwersalne i większości możecie się podjąć po prostu przy dobrej, ciepłej pogodzie.
Ten okres w roku ma jednak jeszcze inny istotny aspekt i to od niego właśnie zaczniemy, a są to zielone szkoły, wycieczki i wakacje. Brzmi przyjemnie? Wspaniale, zatem zapinamy pasy i jedziemy z pomysłami!
W drodze, w terenie
Kiedy planujemy wycieczki i wyjazdy z grupą, myślimy przeważnie o tym, co możemy zwiedzić, co zobaczyć, z kim się spotkać, czego nowego się dowiedzieć. Nawet będąc w parku narodowym, chętnie kierujemy się do muzeów, centrów edukacji i skansenów. To oczywiście świetne miejsca, bo pomagają lepiej zrozumieć region, który zwiedzamy, i nadać pięknym widokom kontekst kulturowy, historyczny i inne. Warto jednak na takim wyjeździe zaplanować choć chwilę w przyrodzie i dla przyrody. W jaki sposób?
- Jeśli wybieracie się w okolice parków narodowych i krajobrazowych, warto nawiązać wcześniej kontakt z ich dyrekcją i zapytać o możliwość realizacji działań wolontariackich na rzecz parku. Trzeba to jednak zrobić z dużym wyprzedzeniem, zwłaszcza w sezonie. Pracownicy parku mogą mieć wtedy ogrom zadań (w tym też terenowych) i potrzebować więcej czasu na odpowiedź. Warto, abyście dali znać, jakie macie już doświadczenie w dziedzinie wolontariatu. Możecie też sprawdzić, czy na stronie internetowej parku nie zamieszczono jakichś informacji o zadaniach, których moglibyście się podjąć, i od razu wspomnieć o nich w swojej wiadomości.
- Podczas wypraw i wycieczek, czy to po nizinach, wyżynach czy w górach, zabierajcie na szlak torebki (może już używane?) i rękawiczki. Zbierajcie po drodze to, co znajdziecie na szlaku, a co zdecydowanie powinno wylądować w koszu. Pamiętajcie jednak, by nie schodzić ze szlaku, nawet jeśli w zasięgu wzroku kusi samotna puszka. Jeśli zauważycie niebezpieczny odpad – zaznaczcie pinezkę na mapie i zgłoście ten problem do zarządcy terenu. Zebrane odpady powinny trafić (niestety) do odpadów zmieszanych, nie musicie ich już dodatkowo segregować, ale sami dbajcie o to, by swoje śmieci wrzucać do odpowiednich pojemników.
Zdjęcie ilustracyjne użyczone przez Centrum Edukacji Obywatelskiej (źródło: canva pro)
- Dawajcie przykład – nie ma nic bardziej motywującego niż młodzi piechurzy z dobrą znajomością savoir-vivre’u na szlaku. Nie krzyczcie, chodźcie wyłącznie wyznaczonymi ścieżkami, nie rzucajcie kamykami do celu. A w miejscach odpoczynku dbajcie o ład i porządek. W miarę możliwości pamiętajcie też o segregacji odpadów i o tym, by na wędrówki zabierać odpowiednie przekąski. Przywitanie się z innymi turystami na pewno każdemu umili dzień, nawet najbardziej pochmurny.
- Dodawajcie oceny i recenzje w Internecie np. na Google Maps czy Tripadvisor. W dzisiejszych czasach to sposób, aby przekonać innych do odwiedzenia jakiegoś miejsca, poznania go i może dowiedzenia się czegoś ciekawego. Jeśli odwiedziliście rezerwat, który się wam spodobał, muzeum, wystawę plenerową, a nawet leśny parking pełen atrakcji, znajdźcie to miejsce na mapie Google i podzielcie się wrażeniami. Jeśli jakieś miejsca waszym zdaniem wymagają z kolei podjęcia działań przez różne służby – dajcie im znać. Dzikie wysypisko, źle oznakowany szlak, wypłowiała tablica same się nie naprawią i nie zmienią.
Zdjęcie ilustracyjne użyczone przez Centrum Edukacji Obywatelskiej (źródło: canva pro)
Co, jeśli akurat w tym roku nie wybieracie się na żadną dalszą wycieczkę? Możecie podjąć podobne działania w okolicy! A jeśli i tutaj macie już za sobą różne wspólne akcje terenowe, pomyślcie o tym, co można zrobić podczas wakacji indywidualnie.
- Wakacje i odpoczynek też mogą służyć zbieraniu wiedzy i inspiracji, ale na własnych zasadach. Spróbujcie w czasie wakacyjnych przygód znaleźć czas na tematy przyrodnicze. Może w lokalnym muzeum będzie wystawa, w której spędzicie pięć minut więcej i zapiszecie jedną ciekawostkę? A może przywieziecie przewodnik o wolontariacie z podróży po innym kraju? Dziś można przetłumaczyć tekst drukowany z pomocą telefonu i dowiedzieć się, jak w pomaganie angażują się ludzie z różnych stron świata. Może będzie to dla was inspiracją? A może akurat w pobliżu miejsca waszego pobytu, np. w lokalnym parku narodowym, będzie jakaś ciekawa akcja, festyn, w którym weźmiecie udział, i wpadniecie na pomysł, jak zorganizować coś podobnego w szkole? Inspiracje są wszędzie, naprawdę wszędzie wokół nas, trzeba się tylko bliżej przyjrzeć.
- Jeśli wybieracie się na wakacje za granicę, koniecznie dowiedzcie się więcej o konwencji CITES. Na lotniskach, w portach międzynarodowych i na dworcach (w Polsce np. na lotnisku im. Fryderyka Chopina w Warszawie) można niekiedy znaleźć gabloty z przechwyconymi przez służby celne częściami zwierząt i roślin, których przewóz jest zakazany. Poszukajcie takich miejsc, dowiedzcie się więcej o tym, dlaczego ludzie podejmują się przemytu. I koniecznie sprawdźcie, jak samemu nie wpaść w podobną pułapkę, zabierając z wakacji piękne pamiątki (inne niż tylko wspomnienia).
Jeśli znajdziecie chwilę wśród wakacyjnych przygód, warto pomyśleć również o lokalnych działaniach. Co można zrobić?
- W czasie upałów pamiętajcie o zwierzętach. Wystawcie miskę z wodą, najlepiej dociążoną kamieniem. Dla owadów możecie zrobić specjalne płytkie poidełko. Wymieniajcie wodę, czyśćcie naczynie i dbajcie o to, by nie stało w słońcu.
Zdjęcie ilustracyjne użyczone przez Centrum Edukacji Obywatelskiej (źródło: canva pro)
- Jak się ma szkolny ogród i kwiaty? Może trzeba wpaść je podlać rano lub wieczorem? A jeśli zasadziliście warzywa – może już czas na pierwsze zbiory? Szkoda, żeby się zmarnowały na krzaczkach.
- Jeśli lubicie pisać i chcecie szlifować swoje umiejętności, warto zgłosić się z pomocą do organizacji, które zajmują się ochroną środowiska i przyrody. W czasie wakacji może brakować rąk do pomocy i do napisania kilku zdań o tym, co się dzieje w przyrodzie.
- Jeśli wasze zainteresowania krążą wokół fotografii, wakacje to dobry moment na odwiedzenie domów tymczasowych i schronisk. Nie tylko w celu wsparcia zwierzaków, ale też po to, by zrobić im piękne zdjęcia w czasie spacerów lub w ogrodzie. Dobre fotografie mogą pomóc im znaleźć stałe domy.
- Może wasze serca biją mocniej na myśl o ogrodzie i grzebaniu w ziemi? Lato to dobry czas na kontynuację pomocy starszym osobom na działkach. Do zrobienia jest wciąż sporo, można się więcej nauczyć, a przy okazji skubnąć truskawki, maliny i pierwsze śliwki.
Zdjęcie ilustracyjne użyczone przez Centrum Edukacji Obywatelskiej (źródło: canva pro)
Lato daje tyle możliwości! Dni są długie, a słońce sprzyja aktywnościom na świeżym powietrzu. Korzystajcie z tej okazji, ile się da, jeśli nie w grupie, to indywidualnie. Lato jest wyjątkowo ciężkie dla przyrody w mieście, dlatego jeśli mieszkacie w królestwie ulic, chodników i betonowych placów – pomyślcie o działaniu właśnie tutaj. Warto też cały czas zdobywać nową wiedzę, by lepiej zrozumieć, dlaczego i jak powinniśmy działać. A przecież nie ma nic przyjemniejszego, niż rozłożyć się w cieniu, pod jabłonką, na kocyku, z przyjemną lekturą o lesie, łące czy miejskiej dżungli.
Autorka: Katarzyna Dytrych
Prezes w Fundacji "Za górami, za lasami", z wykształcenia i zamiłowania przyrodnik. Swoją wiedzę i pasję realizuje zawodowo od 12 lat poprzez koordynację programów edukacyjnych, działania z zakresu CSR, szkolenia, warsztaty terenowe oraz wyjazdy przyrodnicze czy publikacje eksperckie. Autorka filmowych materiałów edukacyjnych o przyrodzie:
Działanie finansowane jest przez m.st. Warszawa w ramach projektu „Ochotnicy warszawscy”. Bezpośrednim realizatorem jest Fundacja Centrum Edukacji Obywatelskiej.