Tworzenie szkolnych gier opartych na fabule znanych filmów to okazja, by połączyć zabawę z edukacją oraz rozwijaniem różnorodnych umiejętności uczniów. Takie gry mogą nie tylko pobudzać wyobraźnię i kreatywność, ale także wspierać rozwój kompetencji społecznych, logicznego myślenia oraz aktywności fizycznej. Czy zastanawialiście się kiedyś, jak to jest być bohaterem lub bohaterką ulubionego filmu? Takie zanurzenie się w świecie filmowych narracji przybliża nie tylko historię kina i daje podstawy edukacji filmowej, ale też może spełnić niemal każdy cel edukacyjny z podstawy programowej.
W przygotowanie gier chętnie angażują się szkolne koła wolontariatu, kółka naukowe lub tematyczne grupy zainteresowań, a ich udział w budowaniu gry zależy od tego, jaki cel edukacyjny i społeczny chcemy osiągnąć. Gry mogą stać się nie tylko dynamicznym sposobem na naukę, ale również wprowadzeniem do ważnych zagadnień, takich jak historia, kultura, ekologia czy problemy społeczne. Zadania inspirowane filmami bywają też punktem wyjścia do debaty, eksploracji realiów życia w innych epokach, czy nawet zgłębiania różnic między fikcją a rzeczywistością.
Przykładem jest wykorzystanie filmu Kos Pawła Maślony i użycie gry na jego podstawie jako kontekstu historycznego (rozbiory, powstanie kościuszkowskie), dyskusji o prawach człowieka (prawa chłopów, kobiet, niewolnictwo w Stanach Zjednoczonych), debaty o wartościach z perspektywy przedstawicieli różnych grup społecznych, zadań matematycznych np. związanych z liczebnością kosynierów, geograficznych, takich jak obliczanie skali i odległości na mapie, języka polskiego (teksty literackie, przysięga kościuszkowska).
W każdej grze warto uwzględnić także zadania STEM oraz ruchowe. Nie ma natomiast konieczności wykorzystywania całego filmu, gra może być jedynie inspirowana jego motywami lub konkretnymi scenami.
Współpraca z Dyskusyjnym Klubem Filmowym (DKF) lub nauczycielami pasjonującymi się kinem może wzbogacić projekt o dodatkowe elementy – analizę języka filmowego, poznawanie gatunków czy refleksję nad rolą kina w kształtowaniu naszej kultury i tożsamości. To wszystko sprawia, że gry filmowe nie tylko bawią, ale też angażują i uczą w wyjątkowy sposób.
Zdjęcie ilustracyjne użyczone przez Centrum Edukacji Obywatelskiej (źródło: canva pro)
Tworzenie gry
Gry tego typu oparte są na mechanice gry miejskiej, dostosowane są jednak do realiów szkolnych. Uzupełniane są także quizami i zadaniami dla zespołów lub pojedynczych uczestników.
O tym jak je projektować i jak zaangażować uczniów i uczennice do działania i współtworzenia gry, opowiadam w przystępny sposób w dostępnym bezpłatnie webinarze “Jak stworzyć szkolną grę terenową w ramach wolontariatu”.
Filmowe inspiracje
- Cykl Indiana Jones – propozycja, dzięki której uczestnicy mogą szukać skarbu, mierzyć się z przeciwnikami w wyścigu do artefaktu i… uczyć historii. A także wywijać batem, odczytywać mapę, wydostawać się z pułapki pełnej węży i zgłębiać budowę piramidy.
- Cykl Sherlock Holmes – tu liczy się żelazna siła logiki i spostrzegawczości. Czy młodzi detektywi odnajdą wszystkie wskazówki i rozwiążą zagadkę kryminalną?
- Cykl Harry Potter – by otworzyć tajemniczą komnatę należy stworzyć właściwy eliksir, zagrać w szachy z Dumbledorem, nie dać się oszukać bliźniakom, złamać szyfr oraz odnaleźć wszystkie horkruksy. A co czeka śmiałków wewnątrz komnaty? Na pewno wolontariusze wymyślą magiczne zadanie finałowe.
- Cykl Piraci z Karaibów – mechanika gry może być podobna do tej opartej na przygodach Indiany Jonesa, z wyzwaniami, które wspierają metody efektywnego uczenia się poprzez zapamiętywanie szyfrów, robienie map myśli związanych z filmem czy też rozwiązywanie zagadek logicznych zadawanych przez pewną dość przerażającą papugę.
- Cykl Percy Jackson – najprzyjemniejszy sposób połączenia mitologii z zabawą. Uczestnicy muszą wykraść piorun Zeusowi, ale zanim to zrobią czeka ich wiele zadań np. przyporządkowanie atrybutów do boga lub bogini, przeprawa przez Styks, walka z potworami, odgrywanie scenki, by przekonać bogów do współpracy i wiele, wiele innych, dzięki którym mity już nigdy nie będą się mylić.
- Seksmisja Juliusza Machulskiego – wolontariusze tworzą własny, pełen absurdów, świat przyszłości, a uczestnicy próbują się w nim odnaleźć (idąc, rzecz jasna, na wschód). Film może też być okazją do rozmów jak zmienia się humor i co sprawia, że niektóre żarty się starzeją, a inne nie. W połączeniu ze scenami np. z serialu “Przyjaciele” i innych kultowych filmów i seriali lat 80. i 90., mogą być też ciekawą lekcją o przemianach i normach kulturowych.
- Krzyżacy Aleksandra Forda – film może być idealnym pretekstem do zanurzenia się w średniowieczu, odczytywania manuskryptów, rozpoznawania białej broni, malowania herbów, wzięcia udziału w turnieju rycerskim i wielu innych aktywności, które przybliżą nie tylko wojenne, ale też zwyczajne losy ludzi na przełomie XIV i XV wieku.
- Miś Stanisława Barei – film będący wstępem do rozmów o PRL-u i jego i absurdalnych i tragicznych realiach. Zbudowanie misia “na miarę naszych czasów” to jedno z możliwych wyzwań dla drużyn, tak samo jak poradzenie sobie z kartkami na niemal wszystko, uciekanie przed trójką klasową lub szkolną higienistką, analizowanie języka ezopowego i śpiewanie protest songu.
- Chłopi duetu DK Welchman i Hugo Welchman – stworzenie gry na podstawie tego filmu to czysta przyjemność. Uczestnicy poznają polski i lokalny folklor rozróżniając hafty, projektując stroje ludowe, śpiewając pieśni ludowe lub podając przepis na wodziankę czy też inny lokalny przysmak.
Zdjęcie ilustracyjne użyczone przez Centrum Edukacji Obywatelskiej (źródło: canva pro)
Bez względu na to jaki film się wybierze, warto najpierw określić cel gry (sama zabawa także może być świetnym celem) i dobrać tematykę do grupy wiekowej. Reszta to po prostu emocjonująca przygoda i możliwość pokazania przez młodzież swoich talentów i kreatywności. Jeśli dodamy do tego walory edukacyjne, zadania łączące różne dziedziny wiedzy i sportu oraz elementy języka i kultury filmu – mamy przepis na takie działanie koła wolontariatu.
Autor: Marcin Majkut
Trener umiejętności psychospołecznych. Prowadzi warsztaty i szkolenia psychoedukacyjne dla dzieci, młodzieży i dorosłych między innymi dla Centrum Kultury Filmowej im. A. Wajdy, Fundacji Centrum Edukacji Obywatelskiej, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN czy w ramach projektu www.lekcjewychowawcze.pl. Ekspert z zakresu edukacji/psychoedukacji filmowej. Autor scenariuszy lekcji wychowawczych w programie Filmoteka Szkolna, analiz psychologicznych i materiałów dydaktycznych do filmów dla dzieci i młodzieży Nowych Horyzontów Edukacji Filmowej, CEO, Fundacji Generator czy Szkoły z klasą. Dyplomowany aktor (egz. eksternistyczny ZASP). Absolwent Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych w SWPS w Warszawie oraz Szkoły Treningu i Warsztatu Psychologicznego w Ośrodku Pomocy i Edukacji Psychologicznej INTRA.
Artykuł powstał w ramach zadania publicznego "Ochotnicy warszawscy" w szkołach, którego bezpośrednim realizatorem jest Fundacja Centrum Edukacji Obywatelskiej.
Działanie jest finansowane ze środków miasta stołecznego Warszawy w ramach projektu "Ochotnicy warszawscy".