Czy wolontariat jest ważny dla młodych ludzi? Na tak postawione pytanie można znaleźć różne odpowiedzi. Według mnie (czyli osoby, która ponad 6 lat przepracowała w biurze pośrednictwa wolontariatu) dla jednych aktywność wolontariacka to styl życia wynikający z pasji pomagania i działania, dla innych – jednorazowa przygoda w trakcie starania się o akces do wymarzonej szkoły, a dla kolejnych – sposób na samorozwój lub ciekawe spędzanie wolnego czasu. Wszystkie te motywacje wpisują się jednak w pewne trendy rozwoju wolontariatu młodzieżowego, którym chciałbym się przyjrzeć bliżej.
Trendy (bądź też kierunki) w wolontariacie wśród młodzieży kształtują się pod wpływem kilku kluczowych czynników – między innymi technologii, preferencji pokoleniowych oraz rosnącej potrzeby elastyczności i działania na rzecz zmiany społecznej.
Wolontariat nastawiony na działanie
Młodzi ludzie coraz częściej angażują się w wolontariat, który przynosi konkretne, mierzalne efekty. To niesie za sobą pewne konsekwencje: organizacje muszą zapewniać ofertę, która pozwala wolontariuszom i wolontariuszkom nie tylko rzeczywiście zmieniać świat, lecz także widzieć realne rezultaty swoich działań. Przykładem jest tzw. wolontariat adwokacyjny, który daje młodzieży szansę na zaangażowanie się w kampanie społeczne i ruchy oddolne. Te często inicjują projekty, które angażują młodych ludzi w działania na rzecz zmiany społecznej, takie jak walka o prawa człowieka, ochrona środowiska czy promowanie równości. Udział w tego typu inicjatywach pozwala młodym ludziom zrozumieć znaczenie aktywizmu obywatelskiego i rozwinąć umiejętności potrzebne do efektywnego działania w społeczeństwie.
Innowacje technologiczne i wolontariat wirtualny
Technologia odgrywa coraz większą rolę w wolontariacie młodzieżowym. Młodzi ludzie oczekują łatwego dostępu do możliwości wolontariatu za pośrednictwem platform online i aplikacji mobilnych. Wolontariat wirtualny pozwala na elastyczność, umożliwiając młodym wolontariuszom i wolontariuszkom angażowanie się w działania w dowolnym miejscu i czasie. Platformy online i aplikacje mobilne ułatwiają dostęp do wolontariatu, co jest szczególnie atrakcyjne dla młodych ludzi, którzy mogą łączyć swoje zobowiązania edukacyjne i zawodowe z działalnością wolontariacką.
Możliwości tzw. e-wolontariatu poznacie m.in. na ogólnopolskim portalu TuDu.
Różnorodność i inkluzywność
W wolontariacie wartości są ważne. Młode osoby zajmujące się wolontariatem oczekują, że organizacje, z którymi współpracują, będą promować między innymi różnorodność i włączenie społeczne – zarówno wśród swoich członków, jak i odbiorców. Wdrażanie polityki inkluzywności oraz tworzenie przestrzeni, w których każdy głos jest słyszany, odgrywa kluczową rolę w przyciągnięciu i utrzymaniu młodych wolontariuszy. Wiele młodych osób upatruje w wolontariacie sposobu na tworzenie więzi i relacji, dostrzeżenie własnego ja. W związku z rosnącymi wyzwaniami ekonomicznymi zwiększa się też zapotrzebowanie na usługi społeczne, takie jak banki żywności, pomoc psychologiczna i wsparcie rodzinne.
Tego typu oferty, a także wiele innych można znaleźć na Miejskim Portalu Wolontariatu ochotnicy.waw.pl.
Personalizacja i elastyczność
Młodzi wolontariusze i młode wolontariuszki oczekują spersonalizowanego podejścia do rekrutacji i zarządzania ludźmi. Chcą, aby proces rekrutacji był prosty i przejrzysty, a organizacje oferowały możliwości rozwoju osobistego i zawodowego. Elastyczność to słowo klucz – młodzież chce móc wybrać, kiedy i jak angażować się w wolontariat, co pozwala im lepiej pogodzić tę aktywność z innymi obowiązkami. Widać to choćby na przykładzie wolontariatu zagranicznego w ramach Europejskiego Korpusu Solidarności. Coraz więcej młodych kandydatów i kandydatek preferuje krótkoterminowe zaangażowanie, np. wolontariat grupowy, aniżeli długoterminowe działanie. Młodzież szuka możliwości ciekawych, zbieżnych ze swoimi zainteresowaniami, a przy tym krótkich – kilkutygodniowych. Wszystko po to, aby po chwili spróbować sił w kolejnym projekcie.
Więcej o wolontariacie zagranicznym przeczytacie na stronie Europejskiego Korpusu Solidarności.
Czy to oznacza, że wolontariat długoterminowy nie jest ważny dla młodych ludzi? Wszystko zależy, jak go podamy. Wiele ciekawych ofert wolontariatu długoterminowego znajduje się na ogólnopolskim portalu Korpusu Solidarności. Program jest propozycją dla osób i organizacji, które zamierzają pomagać i pracować z wolontariuszami nie tylko od święta, lecz także w dłuższej perspektywie czasu.
Warto wspomnieć również o ciekawej formule praktykowanej we Francji: Civique Service. To powszechny we Francji i finansowany ze środków państwowych model działania/służby na rzecz społeczeństwa, oparty na wolontariacie osób mających od 16 do 25 lat. Młody człowiek wybiera jedną ścieżkę tematyczną (np. społeczeństwo, sport, środowisko, historia), która oprócz wolontariatu na rzecz wybranej organizacji oferuje pakiet szkoleń i warsztatów, a także kieszonkowe. Jest to działanie w pełnym lub niepełnym wymiarze godzin (od 28 do 40 godzin tygodniowo), zawsze oferujące ekwiwalent stypendium (np. bezpłatne zakwaterowanie, dodatki lub pokrycie kosztów utrzymania), młodzieżowe (od 16 do 25 lat), tymczasowe (od 6 do 12 miesięcy), edukacyjne i pro-bono.
Podsumowując: młodzi ludzie angażują się w wolontariat, który oferuje konkretne i widoczne efekty, jest elastyczny oraz dostosowany do ich potrzeb i oczekiwań. Tych kilka wskaźników możemy potraktować jako klucze do dobrej współpracy między organizacjami a młodymi wolontariuszami i wolontariuszkami.
Na koniec – odezwa do wszystkich centrów wolontariatu – pamiętajmy, że technologie oraz inkluzywne podejście organizacji odgrywają kluczową rolę w przyciąganiu i utrzymaniu młodych wolontariuszy i wolontariuszek.
Autor: Szymon Knitter, koordynator projektów europejskich, Stowarzyszenie Centrum Wolontariatu.
Artykuł powstał w ramach oferty wsparcia dla organizatorów wolontariatu, której bezpośrednim realizatorem jest Stowarzyszenie Centrum Wolontariatu. Działanie jest finansowane ze środków miasta stołecznego Warszawy, w ramach realizacji projektu "Ochotnicy warszawscy".