O wolontariacie myśli się najczęściej jako o domenie młodych – uczniów czy studentów. Osób, które chcą zdobywać doświadczenia, poznawać nowych znajomych i rozwijać pasje. Nie ma jednak żadnych przeciwskazań, aby do wolontariatu zapraszać także osoby w starszym wieku! Ich motywacje mogą być zgoła inne, jednak wciąż są warte odkrycia i wykorzystania! W Międzynarodowym Dniu Osób Starszych zapytaliśmy dwie warszawskie koordynatorki wolontariatu o ich „sposób” na pracę z wolontariuszami-seniorami. Dowiedz się dlaczego warto współpracować z wolontariuszami, którzy etap szkolnej edukacji mają już dawno za sobą.
Elżbieta Kawka - Miejski Ogród Zoologiczny
Jak dotrzeć z ofertą wolontariatu do osób w wieku 60+ i jak ich skutecznie zachęcić do podjęcia współpracy?
Nie ma lepszego sposobu, aby zachęcić seniorów do współpracy, niż dawanie im dobrego przykładu. Stworzyliśmy wydarzenia mające na celu przyciągnięcie seniorów do zoo. Gdy zgłosiła się pierwsza seniorka do współpracy, włączyliśmy ją w aktywną działalność w tych dedykowanych wydarzeniach. Osoby starsze widząc, że ich rówieśnicy robią coś dla innych, zaczęli pytać „a jak my możemy pomóc?”.
Na co szczególnie zwrócić uwagę współpracując z wolontariuszami-seniorami?
Nie wszystkie aktywności, które proponujemy w swojej ofercie wolontariatu nadają się dla każdego. Już na starcie zakładamy pewnego rodzaju elastyczność przy niektórych czynnościach. Bez względu na wiek, w trakcie rozmowy kwalifikacyjnej poruszamy wszelkie kwestie związane z możliwościami danej osoby. Do tej pory seniorzy najchętniej udzielali się w działaniach edukacyjnych, byli przewodnikami dla grup zorganizowanych, pomagali w organizacji wydarzeń, patrolowali zoo i udzielali cennych wskazówek zwiedzającym lub upominali ich kiedy łamali regulamin zwiedzania Warszawskiego ZOO.
Jaka Twoim zdaniem jest największa korzyść z najstarszych wiekiem ochotników?
Niesamowite jest to, że seniorzy jeżeli się na coś umawiają, to można na nich polegać. Nie ma niespodzianek. Braku komunikacji, gdy coś pokrzyżuje ich plany. Wolontariat jest dla nich ważny i traktują go bardzo poważnie. Jako koordynatorka wolontariatu czerpię radość, gdy widzę, jak mimo znaczącej różnicy wieku zacieśniają się przyjaźnie między wolontariuszami. Gdy na spotkaniach integracyjnych poruszają wrażliwe dla wielu osób tematy i potrafią wysłuchać siebie nawzajem. Warszawskie ZOO oraz jego podopieczni przyciągają barwne postaci. Cieszę się, że nasz zespół wolontariuszy jest tak różnorodny. Nie mam wątpliwości, że bez seniorów to nie byłoby to samo miejsce.
Maria Bliźniak - Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
Jak dotrzeć z ofertą wolontariatu do osób w wieku 60+ i jak ich skutecznie zachęcić do podjęcia współpracy?
Tworząc w 2014 roku Centrum Wolontariatu w Muzeum POLIN, bardzo chcieliśmy, aby grupa wolontariuszy, która włączy się w nasze działania była międzypokoleniowa. Po siedmiu latach funkcjonowania jesteśmy przekonani, że położenie nacisku na różnorodność wiekową grupy wolontariackiej nieustannie pomaga nam skutecznie rekrutować wolontariuszy w wieku senioralnym. Nie zawsze ochotnicy 60+ chcą włączać się w wolontariat skierowany wyłącznie do seniorów. Osoby na emeryturze, które bardzo często były aktywne zawodowo mogą bać się pewnego rodzaju zaszufladkowania.
Rekrutację wolontariuszy seniorów warto rozpocząć od zbadania jakie motywacje kierują nimi, gdy zgłaszają się na wolontariat. Z badań przeprowadzonych na grupie naszych wolontariuszy 60+ wynika, że głównym powodem, dla którego dołączyli do wolontariatu w Muzeum jest chęć bycia potrzebnym oraz nawiązania relacji z nowymi ludźmi. Praca z innymi wolontariuszami dodaje im energii i motywacji do działania. Otrzymują oni wsparcie, zainteresowanie i bardzo często, stają się mentorami dla młodszych wolontariuszy, z którymi dzielą się swoim doświadczeniem.
Podczas rekrutacji trzeba pamiętać jakie kanały komunikacji wybrać, by skutecznie dotrzeć do seniorów. Oprócz korzystania z kanałów internetowych, warto skorzystać z ogłoszeń w lokalnej prasie oraz radia. Robiąc kampanię promocyjną pamiętajmy, by na zdjęciach czy plakatach zachęcających do włączenia się w wolontariat, były przedstawione również sylwetki seniorów. Gdy oferta wolontariacka spełni ich oczekiwania, możemy być pewni, że przekażą tę informację dalej, zachęcając do zaangażowania swoich znajomych.
Na co szczególnie zwrócić uwagę współpracując z wolontariuszami-seniorami?
Mimo że wszyscy seniorzy, którzy wspierają działania Muzeum bardzo sprawnie obsługują komputer, nie dla każdego kontakt mailowy jest zawsze bezproblemowy. Konieczne jest wówczas zaproponowanie alternatywnego sposobu komunikacji, np. przez telefon. Pamiętajmy o tym, że dla wolontariuszy seniorów bardzo ważny jest również kontakt osobisty – indywidualna rozmowa, poświęcenie czasu i uwagi. To sprawia, że osoby 60+ mogą poczuć się ważne i docenione, co przyczyni się do ich lepszego funkcjonowania w grupie. Nie bójmy się więc proponować spotkań, wykazujmy zainteresowanie sprawami niekoniecznie związanymi z działaniami naszej instytucji. Na początku współpracy nie zapominajmy również określić zadań, które mogłyby sprawić seniorowi trudność. Przedstawmy naszą ofertę zwracając uwagę na wszystkie plusy i minusy danej aktywności. Pamiętajmy, by zadania nie były zbyt długie, oferujmy możliwość przerwy i odpoczynku. To naszym zadaniem jest zbudowanie przestrzeni, w której wolontariusz senior będzie czuł się bezpiecznie.
Jaka Twoim zdaniem jest największa korzyść z najstarszych wiekiem ochotników?
Osoby 60+, które zostają naszymi wolontariuszami mają bardzo dużą motywację do działania, są zaangażowane, słowne, odpowiedzialne, a współpraca z nimi jest zazwyczaj długoterminowa. Proponując angażowanie się w działania eksperckie i merytoryczne, umożliwiamy im pogłębienie wiedzy i rozwijanie swoich pasji, które często z racji zobowiązań zawodowych były zaniedbywane.
Podczas współpracy z wolontariuszami 60+ pamiętajmy więc o dobrej, klarownej komunikacji, planowaniu zadań z wyprzedzeniem oraz o przeznaczeniu odpowiedniej ilości czasu na zbudowanie relacji opartej na zaufaniu.
Chcesz dowiedzieć się więcej o organizacji wolontariatu? Przeczytaj artykuły o specyfice współpracy z młodzieżą oraz z wolontariuszkami-mamami.